Kiezen voor taal: van abracadabra naar all-inclusive

'Excuse me?' Je hoort wel wat er gezegd wordt, maar begrijpt er geen bal van. We omgeven ons regelmatig met taal die we niet verstaan en dat geeft niet altijd een lekker gevoel. De vraag is: hoe zorg je dat iedereen zich welkom voelt via de taal die je kiest?

‘Oooh-oh, I'm an alien, I'm a legal alien, I'm an Englishman in New York’. Sting schreef de song over de flamboyante Engelse schrijver en dandy Quentin Crisp die in de jaren ‘70 naar New York verhuisde. Daar was hij een vreemde eend in de bijt, op vele manieren. Toen ik in januari 2020 startte bij Seats2meet in Utrecht hoorde ik mezelf het liedje neuriën op weg terug in de trein. Er was me gevraagd of ik me tegen de storytelling aan wilde bemoeien. Natuurlijk wilde ik dat! Dus ging ik op onderzoek uit in Seats-land: ik dook in de boeken, keek filmpjes en ging gesprekken aan…

"En ja, samengevat is dat is dus een kwestie van vertrouwen op die asynchrone wederkerigheid, met als uitgangspunt het transforium-model. En daar komt dus geen monetair kapitaal aan te pas! Het is één en al serendipiteit, ons ecosysteem."

Underdog-effect
'Excuse me?' Na een paar weken zat ik aan tafel met het team en het duizelde me. De conclusie was: I’m an alien. Ik kon geen chocola maken van de informatie die ik had gevonden. Of nou, ik leek in elk geval mijlenver achter te lopen op de rest van de mensen. En dat gaf me, ondanks de ervaring in mijn eigen vakgebied, toch een beetje een underdog-vibe. Alsof ik me omringde door allerlei gave dingen, maar er geen deel van uitmaakte, het als enige niet snapte. Dat zette me aan het denken, want het zou zomaar kunnen dat ik niet de enige was die zich zo voelde…

Een baal door taal
Het is vaak niet met opzet, maar toch zorgt een ‘vreemde’ taal voor afstand. Dat kan letterlijk een andere taal zijn (als je wel eens op een terras in Leeuwarden hebt gezeten snap je wat ik bedoel), en ook doordat mensen hun eigen ‘lingo’ hebben; hun eigen manier om iets uit te drukken. Van afkortingen (’Diogo, even voor dat dpt’tje: heb jij die RHW mee?’) tot straattaal (waar ik me niet aan ga wagen, dan krijg ik ruzie met mijn kinderen) en van vaktermen (’Doen we na die close een wijd shot, oké?) tot de wij-kennen-elkaar-al-eeuwen-taal (Remember? Dat was toen met die snuiter van de Volharding!). Resultaat: we voelen ons niet verbonden. Toch is het tegenovergestelde meestal de bedoeling: we willen mensen een welkom gevoel geven. Zeker in een open netwerkorganisatie als Seats2meet, want hoe meer verschillende mensen, hoe verrassender de ontmoetingen en hoe magischer de sfeer. Dus: what to do…?  

Change the lingo
De oplossing is volgens mij even eenvoudig als complex: kies bewust voor toegankelijke taal en gebruik begrijpelijke woorden. Voor iedereen. En begin gewoon eens door met een frisse blik te kijken naar woorden die je vaak gebruikt om jezelf of je bedrijf te omschrijven. Zijn ze abracadabra of all-inclusive? Vraag mensen om mee te kijken en te denken (bijvoorbeeld via je socials, of gewoon op straat, doe eens gek), om zo je blikveld te verruimen. Voorkom nikszeggende containerbegrippen (’Onze organisatie is betrouwbaar’ / ‘In mijn werk ben ik heel creatief’) en onbegrijpelijke woorden. Zo heet ‘asynchrone wederkerigheid’ bij Seats2meet tegenwoordig: het lef om te vertrouwen dat delen tot iets goeds leidt. En monetair kapitaal? Dat heet gewoon ‘geld’. Zo simpel kan het zijn.  

Now you’re talking
Volgens mij is het bewust aanpassen van de taal die we gebruiken een top-training in inclusief zijn. Want door de woorden die je gebruikt opnieuw te bevragen en nieuwsgierig te zijn naar het effect dat ze hebben, ze te veranderen, verandert jouw brein mee. We begrijpen elkaar beter, en dat maakt ons liever naar elkaar. En als je het even niet begrijpt? Neem geen voorbeeld aan mij, met m’n klotsende oksels en een underdog-complex, maar stel vragen. Daarmee help je jezelf én de ander. En ga uit van ieders goede intentie: dan komen we er wel.  

Kristel Keuren
Storytelling Sjamaan, Taal-Tina & Professioneel Klepper
(www.storytellingburo.nl)

**Note voor de lezer**
Ik heb deze tekst zeker 33 keer herschreven. Woorden uitgeprobeerd, vervangen, mensen mee laten lezen. De term ‘Calimero-effect’ vervangen door underdog-effect, bijvoorbeeld. Gezocht naar voorbeelden die voor zoveel mogelijk mensen herkenbaar of juist niet herkenbaar zijn. En toch…weet ik zeker dat ik dingen heb gemist, dat ik niet volledig ben geweest in mijn inclusiviteit. Wat me gerust stelt: niemand is ooit helemaal inclusief. Gewoon omdat we niet in elkaars hoofd kunnen kijken. En dat idee ontspant. Mocht ik iets kunnen verbeteren: ik hoor het graag: kristel@storytellingburo.nl

Photo credits: Steal my art